خبرگزاری مهر، یادداشت مهمان، بیژن یاور، استاد دانشگاه و رئیس اداره برنامه ریزی و توسعه شهری سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران: فناوری‌های نوین ابزارهای مؤثری برای مدیریت بهینه آسیب‌های اجتماعی به شمار می‌روند که با استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی اینترنت اشیا بلاکچین کلان داده‌ها و رسانه‌های دیجیتال می‌توان به پیشگیری تحلیل و مدیریت بهتر این آسیب‌ها پرداخت این فناوری‌ها امکان رصد دقیق‌تر و ارائه راهکارهای هدفمند برای مقابله با تهدیدات اجتماعی را فراهم می‌کنند به گونه‌ای که روش‌های سنتی پاسخگو نبوده یا ناکافی هستند. استفاده از این فناوری‌ها شامل تحلیل داده‌های بزرگ برای تشخیص الگوهای آسیب بهبود سیاست گذاری‌های اجتماعی و ارتقا رفاه عمومی است.

نقش فناوری‌های نوین در پیشگیری و مدیریت آسیب‌های اجتماعی

فناوری‌های نوین با قابلیت‌های تحلیلی و پیش بینی دقیق امکان شناسایی و رصد عوامل شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی را فراهم می‌کنند هوش مصنوعی و کلان داده‌ها می‌توانند روند وقوع آسیب‌ها را پیش بینی و به سرعت واکنش مناسب را امکان پذیر کنند این فناوری‌ها کمک می‌کنند تا بتوان راهکارهای مؤثر و مبتنی بر شواهد برای کاهش و پیشگیری از جرایم و آسیب‌های اجتماعی را ارائه کرد و اصلاح سیاست‌ها و فرآیندهای اجرایی را بر اساس داده‌های واقعی دنبال نمود.

کاربردهای خاص فناوری‌های نوین در حوزه اجتماعی

بهره‌گیری از هوش مصنوعی در مطالعات و تحلیل داده‌های اجتماعی برای ارائه سیاست‌های دقیق‌تر اجتماعی و رفاهی.

استفاده از رسانه‌های دیجیتال برای آگاه سازی آموزش و پیشگیری از آسیب‌ها در اقشار مختلف جامعه از جمله نوجوانان و جوانان.

پایش و مراقبت از گروه‌های آسیب پذیر مانند سالمندان با کاربرد فناوری‌های نوین جهت ارتقا کیفیت خدمات رفاهی و اجتماعی.

بهره‌گیری از فناوری‌های ارتباطی در مدیریت بحران‌های اجتماعی و اجتماعی اقتصادی مانند بیماری‌های واگیر.

فناوری و شناسایی دقیق‌تر وضعیت اجتماعی

استفاده از فناوری‌های نوین در تحلیل داده‌های اجتماعی موجب شده است تا فقر نابرابری‌ها، سلامت اجتماعی و دیگر شاخص‌های رفاه خانوارها در قالب رفاه اجتماعی به دقت پایش شوند این موضوع سیاست‌گذاران را قادر می‌سازد تا برنامه‌هایی هدفمندتر و مبتنی بر شواهد طراحی کنند که به کاهش آسیب‌ها و بهبود شرایط اجتماعی منجر می‌شود. فناوری در حوزه‌های مراقبت از سالمندان خدمات رفاهی و تحولات رفاهی نقش بسزایی در این خصوص دارد.

چالش‌ها و ضرورت‌ها در استفاده از فناوری نوین

با وجود فرصت‌های زیادی که فناوری‌های نوین فراهم می‌کنند مراقبت و کنترل استفاده از این فناوری‌ها برای جلوگیری از تهدیدات بالقوه و آسیب‌های نوپدید نیز ضروری است. اگر فناوری به درستی کنترل نشود، ممکن است خود عامل بروز آسیب‌های اجتماعی یا حتی جرایم گردد. بنابراین همکاری میان دستگاه‌های مختلف اصلاح قوانین و به‌روزرسانی فرآیندهای اجرایی برای بهره برداری بهینه و پایدار از این فناوری‌ها حیاتی است.

فناوری‌های نوین با بهبود رصد تحلیل مدیریت برنامه‌ریزی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی می‌توانند نقش کلیدی در مدیریت آسیب‌های اجتماعی و به تیغ آن مدیریت اجتماعی بهینه ایفا کنند البته این امر نیازمند سیاستگذاری‌های دقیق و همکاری بین بخش‌های مختلف جامعه شهرداری و دولت است.

چالش‌ها و ضرورت رویکردهای جامع

با وجود فرصت‌های فناوری‌های نوین چالش‌های همچون شکاف دیجیتال و نابرابری در دسترسی به فناوری‌ها وجود دارد که می‌تواند خود منجر به آسیب‌های اجتماعی شود بنابراین برای استفاده بهینه از فناوری‌های نوین در مدیریت آسیب‌های اجتماعی نیاز به سیاست‌ها و رویکردهای جامع و چندلایه است که هم دسترسی به فناوری و هم آموزش فرهنگ سازی و توانمندسازی مهارتی را پوشش دهد. همچنین چارچوب‌های اخلاقی و نظارتی برای جلوگیری از سو استفاده و حفظ حریم خصوصی ضروری است.

اهمیت آموزش و آگاهی بخشی

برگزاری آموزش‌های مؤثر در مدارس و جامعه برای شناخت مزایا و معایب فناوری‌های نوین و نحوه استفاده صحیح از آنها از دیگر ابزارهای مهم در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی است. حضور روانشناسان و مشاوران در این فرایند می‌تواند به افزایش آگاهی خانواده‌ها و افراد کمک کند و در نهایت به کاهش آسیب‌های اجتماعی منتج شود.

فناوری‌های نوین با قابلیت‌های پیشرفته‌ای چون تحلیل داده‌های بزرگ هوش مصنوعی اینترنت اشیا، بلاک چین و سیستم‌های پیش بینی ظرفیت‌های بی سابقه‌ای برای مدیریت بهینه آسیب‌های اجتماعی فراهم کرده‌اند. این فناوری‌ها می‌توانند به صورت زودهنگام روندهای آسیب را را شناسایی کرده و پیش بینی نمایند تا مداخلات به موقع و اثر بخش انجام شود که می‌تواند از بروز یا تشدید آسیب‌ها جلوگیری کند.

کاربرد هوش مصنوعی و داده‌کاوی در آسیب‌های اجتماعی

هوش مصنوعی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین می‌توانند الگوهای رفتاری و اجتماعی را تحلیل کرده و نشانه‌های هشدار دهنده آسیب‌های اجتماعی مانند خشونت خانوادگی اعتیاد طلاق و جرم را در سری‌های زمانی تشخیص دهند با همین روش‌ها سیاست گذاران و نهادهای حمایتی می‌توانند برنامه‌های پیشگیرانه هدفمندتری طراحی کنند و منابع را به کارآمدترین شکل توزیع کند.

اینترنت اشیا و سنسورها در نظارت اجتماعی

استفاده از سنسورها و دستگاه‌های متصل به اینترنت اشیا در بهبود نظارت بر محیط‌های شهری و اجتماعی نقش مؤثری دارد در حوزه‌ای مثل حمل و نقل امنیت عمومی و خدمات اجتماعی این فناوری‌ها امکان واکنش سریع به رخدادها در قالب شرایط اضطراری حوادث سوانح بلایا بحران‌ها و فجایع کاهش خطرات و بهبود خدمات رسانی را فراهم می‌کنند.

نقش فناوری در توانمندسازی و آموزش جمعیت

فناوری‌های آموزشی و پلتفرم‌های آنلاین امکان آموزش و توانمندسازی گسترده‌تر جامعه را فراهم می‌آورند. این امر به افزایش آگاهی‌های فردی و اجتماعی درباره آسیب‌ها راهکارهای پیشگیری و مهارت‌های مقابله با چالش‌های اجتماعی کمک می‌کند.

چالش‌های اخلاقی و اجتماعی فناوری‌های نوین

در کنار مزایای فناوری‌های نوین مسائل حریم خصوصی امنیت داده‌ها و خطرات سو استفاده نیز باید به دقت مدیریت شود. سیاست‌ها و مقررات شفاف همراه با نظارت مستمر از الزامات ضروری هستند تا فناوری‌ها به عنوان ابزاری برای بهبود شرایط اجتماعی مورد استفاده قرار گیرند بدون آنکه خود به منبع آسیب یا تبعیض تبدیل شوند.

بنا بر این فناوری‌های نوین در کنار رویکردهای جامع و چند بعدی و چند لایه در زمینه سیاستگذاری آموزش و نظارت می‌توانند به عنوان کلیدهای اصلی در مدیریت بهینه و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نقش آفرینی کنند به شرطی که با دیدگاهی انسانی و اخلاق محور توسعه داده شده و به کار گرفته شوند. این رویکرد ترکیبی می‌تواند هم سلامت اجتماعی را ارتقا ببخشد و هم از ایجاد شکاف‌های جدید اجتماعی و آسیب‌های جدیدتر جلوگیری و یا حداقل پیشگیری کند خوبی فناوری‌های نوین این است که درگیر روزمرگی‌ها نشده و موارد را به روز تحلیل کرده و پیش بینی‌های خوبی را ارائه کرده و در بزنگاه‌ها هشدارهای لازم را ارائه می‌کند.